Info:
Progesteron is samen met de oestrogenen verantwoordelijk voor de werking van de geslachtsorganen tijdens de menstruele cyclus. Progesteron is zeer belangrijk in de voorbereiding van de uterus voor de implantatie van de blastocyst en in het behoud van de zwangerschap.
Progesteron wordt vooral bij niet-zwangere vrouwen geproduceerd door het corpus luteum, bij zwangeren wordt de productie overgenomen door de placenta.
Ook de bijnierschors produceert kleine hoeveelheden progesteron.
Bij de man wordt progesteron geproduceerd door de testis en de bijnierschors.
Gedurende de folliculaire fase bevindt zich slechts een kleine hoeveelheid in het serum. Gepaard met de LH piek stijgt de progesteron concentratie lichtjes kort voor de ovulatie. Daaropvolgend produceert het corpus luteum een significante hoeveelheid progesteron met een maximumlevel 6-8 dagen na de ovulatie, waarna de concentratie snel afneemt tot 3 dagen voor de menstruatie.
Progesteron veroorzaakt een secretoire transformatie van het endometrium en, wanneer de vrouw zwanger wordt, dient het om de blijvende transformatie van het endometrium te onderhouden. Tot de 8ste gestationele week is het corpus luteum nodig om de progesteronsecretie op peil te houden. Daarna neemt de placenta deze functie volledig over. Gedurende de zwangerschap is er een continue verhoging van de progesteronconcentratie met een 10- tot 40-voudige stijging gedurende de 5 tot 40ste gestationele week.
De bepaling van progesteron wordt o.a. gebruikt bij:
- Evaluatie van de menstruele cyclus: de progesteronspiegel is laag in de folliculaire fase, stijgt in de luteale fase met een max. 5 tot 10 dagen na de LH piek en toont een sterke daling ongeveer 4 dagen voor het begin van de volgende cyclus.
- Opsporen van luteale fasedefecten.
Midluteale progesteron concentraties bij niet zwangere vrouwen, groter dan 10 ng/mL, wijzen op normale ovulatie en een normale luteale functie. Insufficiëntie van de luteale fase of een zeer korte luteale fase kunnen geassocieerd zijn met infertiliteit. In geval van "luteal phase deficiency" (LPD) is de progesteron concentratie verlaagd gedurende de volledige cyclus. Dit syndroom is geassocieerd met onvruchtbaarheid en vroege miskramen. De diagnose wordt gesteld door veelvuldige progesteron bepalingen, vooral gedurende de luteale fase.
- Bij ovulatie-inductie: volgen van therapeutische spiegels en volgen van risicopatiënten voor abortus in de eerste zwangerschapsweken.
Referentiewaarden vrouwen >18j:
Folliculair : 0.057 - 0.893 ng/mL
Ovulatoir : 0.121 - 12.0 ng/mL
Luteaal : 1.83 - 23.9 ng/mL
Postmenopauzaal : <0.05 - 0.126 ng/mL
Zwangerschap :
1ste trimester : 11.0 - 44.3 ng/mL
2de trimester : 25.4 - 83.3 ng/mL
3de trimester : 58.7 - 214 ng/mL
